مهرعلیزاده :بعد از مناظره رییسی به من گفت توقع نداشتم شش کلاس سواد را بگویی/ به بهانه انقلابی‌گری ماهیت جمهوری اسلامی را خدشه‌دار کردند

برخی معتقدند دستگاه های نظارتی اصلا توجهی به وضعیت فساد در کشور ندارد و آزاد بودن برخی متهمان اقتصادی را شاهد بر مدعای خود می دانند؟

موضوع قاطعیت نیست چون در برخی از موارد قاطعیت بیش از حد معمول هم به کار می‌برند! این مسئله هم تا اندازه‌ای به یکدست بودن قدرت برمی‌گردد. مساله «یکدست شدن قوای تشکیل دهنده حاکمیت» خطر بزرگی است که دلسوزان همواره نسبت به آن هشدار داده بودند. یکدست شدن قدرت خطرات زیادی دارد. در شرایطی که قدرت یکدست نیست، احزاب و رسانه‌ها از این امکان برخوردارند که بتوانند به وظیفه حداقلی خود عمل کنند.

خطری که این روزها کشور را تهدید می‌کند، این است که حاکمیت یکدست شده است. در شرایط یکدستی حکومت، یک جریان مشخص در جهت منافع گروهی خود، با خیال راحت کار خود را پیش می‌برد که البته در چنین روندی، خودمحوری و استبداد و اعمال خلاف قانون و منافع ملی مصالح مردم به شدت رشد می‌کند و با توسعه باندهای فساد و الیگارشی، تمام سرمایه‌های تاریخی، ملی و اقتصادی کشور برباد می‌رود.

جریانی که به دنبال این یکدستی است یک بار در روی کار آوردن احمدی‌نژاد این تلاش را کرد لیکن بدلیل اینکه مجلس علیرغم همسویی کلی با آن جریان به صورت تمام عیار در اختیار نبود این یکدستی به صورت کامل اتفاق نیافتاد، ولی امروز متاسفانه این اتفاق رخ داده است.

در زمان احمدی نژاد مجلس یا قوه قضاییه بعضاً ساز ناکوک می‌زدند و همین حداقل برای مردم فواید داشت و جلوی برخی اقدامات غیرقانونی گرفته می‌شد. رئیس قوه قضاییه در هفته قوه قضائیه اشاره کرده است که دولت سیزدهم خیلی خوب با ما همکاری می‌کند، در حالیکه اگر دولت دیگری سرکار بود گرفتاری ما بیشتر می‌شد هیچ کس همکاری را بد نمی‌داند، ولی اگر این همکاری به پوشاندن خلاف‌های خودی‌ها و نادیده انگاشتن قانون شکنی‌ها به صورت طرفینی منجر بشود، تنها چیزی که در جامعه نمی‌ماند قانونگرایی، عدالت و جمهوریت نظام به معنی استقرار رای و نظر مردم خواهد بود.

در نظام مردم سالار، مصلحت را قانون و مردم تشخیص می‌دهند و اصولاً همه چیز باید قانونی باشد در غیر اینصورت مصلحت‌گرایی بهانه‌ای می‌شود برای اعمال نظرات فردی . مصلحت گرایی اگر کنار گذاشته شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. با این همه در حال حاضر یکدست بودن قدرت مهمترین مشکل موجود بوده و امید است که راهکاری برای برون‌رفت از این خطر پیدا شود.

شما به تبعات یکدست‌سازی قدرت اشاره کردید. به نظرتان با توجه به انتخابات پیش‌رو این سیاست اجرایی خواهد شد به نظر شما شاهد برگزاری چه نوع انتخاباتی خواهیم بود و در این میان چه پیشنهاداتی را می‌توان ارائه کرد؟

در انتخابات 1398 و 1400 کاهش مشارکت کاملاً محرز بود و این نشان داد که مردم شناخت و تحلیل دقیقی از شرایط دارند و با توجه به جریانات حاکم بر روند انتخابات آن دو دوره تصمیم گرفتند که در انتخابات های مذکور شرکت نکنند. گرچه تبلیغات دعوت به مشارکت هم خیلی زیاد بود، اما مردم به دلیل اینکه، مهندسی انتخابات و اعمال نظر را مشاهده می کردند، حاضر به شرکت در آنها نشدند.

هیچ قدرتی برتر از قدرت مردم نیست

البته شما هم یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری بودید که تایید صلاحیت شده بودید؟

بله بنده با وقوف کامل به احتمال مهندسی شدن انتخابات، صرفاً به دلیل اینکه تنها مسیر موفقیت مردم در نظام جمهوری صندوق انتخابات بوده و حضورهایی از این قبیل ممکن است فرصت‌های احتمالی برای مردم در بدست گرفتن قدرت ایجاد کند، آنچنان که در خرداد 76 و 80 و مشابه ضعیف‌تر آن را هم در خرداد92 و 96 دیدیم،

در انتخابات 1400 کاندیدا شدم و تمام تلاشم این بود که به مردم این پیام را منتقل کنم که من از دانش و تجربه لازم در حوزه مدیریت کلان کشور برخوردار هستم و طیف گسترده‌ای از مشاوران در تمام حوزه‌ها را دور هم جمع کرده‌ام، برنامه مدون و بر مبنای الگوی شناخته شده علمی برای اداره اقتصاد و سایر امور کشور دارم، به همزبانی و همراهی با دنیا اعتقاد دارم، خودم و کشورم را در یک فضای توهمی تافته جدا بافته نمی‌دانم و با افتخار به گذشته ملت بزرگ ایران، مردم کشورم را شایسته برترین‌ها می دانم و نیز با اعتقاد به اینکه عالم سیاست، عالم واقع‌بینی و خردورزی و آشنا بودن به قوانین و قواعد بازی در سطح بین‌الملل است و همچنین اینکه علم به این قواعد مستلزم داشتن سواد و دانش روز است، از مردم عزیز خواهش می‌کنم و به آنها یادآوری کنم که اگر شما همت کنید و در انتخابات شرکت کنید، هنوز می‌توان این روند را اصلاح کرد و جایی برای ناامیدی وجود ندارد؛ چون همه مشکلات راه حلی دارد، اما واقعیت این بود که به دلیل قهر گسترده مردم با صندوق انتخابات این تلاش ها بی‌فرجام ماند. از شصت میلیون واجد شرایط، حدود سی درصد در انتخابات شرکت کردند.

من مردم ایران را رشید بالغ، نجیب، اصیل اهل دانش و تحلیل می‌دانم، و به این تشخیص آنها احترام می‌گذارم و آنرا ناشی از دانش و تجربه آنها می‌دانم، لیکن نباید فراموش کنیم که هیچ قدرتی برتر از قدرت مردم نیست و مردم قدرت خدایی دارند و هیچ قدرتی را یارای مقاومت در مقابل خدا و مردم نیست به شرط آنکه رئیس جمهور، منتخب واقعی اکثریت مردم باشد و با خودباوری و اعتماد به نفس جربزه اعمال قدرت مردم و قانون را داشته باشد.

یگانه راه اصلاح وضع موجود از مسیر صندوق رای و انتخابات می‌گذرد

به نظر شما حاکمیت برای افزایش مشارکت باید چه اقدامی انجام دهد؟

بارها گفته ام که یگانه راه اصلاح وضع موجود از مسیر صندوق رای و انتخابات می‌گذرد، فلذا همگی اعم از برنامه‌ریزان و مدیران نظام، بخش الیت جامعه و احزاب و گروهها باید کاری بکنند که اعتماد به صندوق و سالم، آزاد و رقابتی بودن انتخابات محرز شود و در این رابطه اولی بر همه، نظام باید به کمک بررسی‌های علمی جامعه شناختی و قبول واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی موجود، با اتخاذ روش‌های صحیح علمی، استراتژی نوینی را عملیاتی کند تا مردم از حالت قهر خارج شده و با صندوق رای آشتی کنند.

مورد دیگر، احساس و درک عدم تاثیرگذاری است. مردم به این نتیجه رسیده‌اند که هرقدر تلاش کنند، نمی‌توانند افراد مورد نظر خود را به مجلس بفرستند. می‌بینند مسیر طوری طراحی شده است که ناچار هستند از بین نفراتی که حاکمیت تعیین کرده است افرادی را انتخاب کنند. این فرآیند غیرعادلانه و غیررقابتی مورد تایید مردم نیست و به همین دلیل علاقه به مشارکت را از دست می‌دهند.

در واقع گام نخست را باید حاکمیت بردارد و عوامل موجد شرایط مذکور از جمله استصواب در نظارت را از مسیر انتخابات بردارد.

راه‌حل برون‌رفت از این وضعیت بازگشت به قانون اساسی است

این تغییر در رویکردهای انتخاباتی با توجه به سیاست‌های موجود شدنی است؟

بله شدنی است به شرط اینکه حاکمیت واقعیت‌های پیش گفته را بپذیرد. یادمان نرفته که از شرایطی چون حمله به سفارت عربستان و قطع ارتباط و خط و نشان کشیدن برای آل‌سعود و اتخاذ مواضع تند در چهار سال پیش، امروز به مرحله‌ای رسیدند که با عربستان رابطه برقرار کردند و به این نکته افتخار کرده و آن را دستاورد بزرگ تلقی می‌کنند. اگر این تغییر روش‌ها و سیاست‌ها عملی و درست بوده می‌تواند به انتخابات و سایر امور نیز تسری یابد.

راه‌حل برون‌رفت از این وضعیت و انجام تغییر در رویکرد مذکور ، بازگشت به قانون اساسی است. اگر چه در حال حاضر، بسیاری از جوانان به حق،به قانون اساسی انتقاد می‌کنند اما یادمان باشد که در همین قانون اساسی موجود وظیفه شورای نگهبان به دور از هر وابستگی جناحی و سیاسی، دادرسی کاندیدایی است که مورد ظلم و اجحاف قرار گرفته است . وظیفه شورای نگهبان این است که اگر در جریان بررسی صلاحیت‌ها در سازمان اجرایی انتخابات از جمله وزارت کشور، مراجع چهار گانه قانونی، هیئت اجرایی و یا هیئت نظارت اعمال نفوذی شده باشد و نامزد انتخابات به ناحق رد صلاحیت شده باشد، کاندیدا با مراجعه به آن بتواند احقاق حق کند. اما در حال حاضر،شورای نگهبان به مجموعه‌ای در مسیر طراحی انتخابات تبدیل شده و در مسیر مشروعیت‌بخشی به کاندیداهایی که توسط طراحان برای چهار سال آینده منظور شده اند و سلب مشروعیت از رقبای آنها نقش آفرینی می‌کند و در اجرای این نقش در آستانه انتخابات با عدم تایید صلاحیت کاندیداهای غیرمنظور، مسیر ورود و موفقیت کاندیداهای منظور را تسهیل می‌کنند.

در واقع شورای نگهبان در عمل ماهیتی متفاوت با قانون اساسی پیدا کرده است. در چنین شرایطی نیاز نیست که قانونی عوض شود یا قانون جدیدی وضع شود بلکه باید به اصل قانون اساسی بازگشت.

این تصور که اعتراض‌ها تمام شده اصلا درست نیست

آقای مهرعلیزاده همان طور که می دانید در سال قبل با حوادث و اعتراضاتی در کشور مواجه بودیم چه پیشنهادی به نهادهای ذیربط دارید تا دیگر شاهد آن اتفاقات نباشیم؟

هر اعتراض و یا جنبش اجتماعی فارغ از مثبت و منفی بودن آن به دنبال انباشته شدن مجموعه‌ای از مطالبات مردم در لایه‌های زیرین جامعه و تبدیل آن ها به موجی از نارضایتی گسترده در طول چندین دهه رخ می‌دهد. در جنبش مهسا یا زن زندگی آزادی لازم است این نکته را مدنظر قرار دهید که تنها موضوع حجاب اجباری عامل این اعتراض نبود. حجاب اختیاری یکی از خواسته‌های مردم بود که مطرح شد اما عمق نارضایتی مردم در مواردی همچون معیشت، بیکاری، تبعیض، فساد گسترده، محدودیت فضای سیاسی و محدودیت در فضای ارتباطات جهانی از جمله اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به عواملی تبدیل شده بود که به اعتراض‌ها دامن زد.

این تصور که این اعتراض‌ها تمام شده است اصلا درست نیست زیرا هر لحظه امکان دارد که جریانات اعتراضی دوباره خودنمایی کند. شما این نکته را مدنظر قرار دهید که در روز اول تنها مهسا امینی فوت شد اما بعد از گذشت مدت زمانی تعداد دیگری از جوانان کشته شدند، تعداد زیادی از آنان آسیب دیده و خانواده‌های آنها عزادار و یا ناراضی شدند و هر روز بر تعداد معترضان اضافه شد. این فرایند یک ناراضی را به صدها ناراضی تبدیل کرد به همین دلیل تصور پایان یافتن این جنبش ساده لوحی و یا فرار عمدی از واقعیت هاست.

افراد نباید مسئولیتی را بپذیرند که علم، تدبر و مدیریت حکمرانی آن را ندارند

شهید بهشتی در چندین مورد در پاسخ به سئوالات به ضرورت متخصص بودن افراد برای پذیرش مسئولیت تأکید داشتند

در انتخابات 1400 چند جمله شما خیلی پژواک پیدا کرد از جمله شش کلاس سواد! بعد از بیان این سخن از سوی نهادهای امنیتی مورد سوال واقع نشدید؟ آیا به شما تذکری داده شد؟

سوال بعدی لطفاً.

آیا جلساتی گذاشته نشد تا بخواهند در این مورد تذکری داده شود ؟

به نظرم همه متوجه شدند که حرف حقی زده شده است. ادبیات گفتاری بنده و رعایت آداب اجتماعی از سوی بنده در تعاملات اجتماعی را همه مردم و همینطور شما به خوبی اطلاع دارید همه می‌دانند که من خود را همواره مکلف به مراعات ادب و احترام نسبت به دیگران می‌کنم. اما واقعیت این است که افراد نباید مسئولیتی را بپذیرند که علم، تدبر و مدیریت حکمرانی آن را ندارند؛ همچنان که مرحوم شهید بهشتی در چندین مورد در پاسخ به سئوالات به ضرورت متخصص بودن افراد برای پذیرش مسئولیت تأکید داشتند. در وضعیت بحرانی کشور، بهتر بود افرادی قبول مسئولیت کنند که بتوانند بحرانهای بزرگ را حل کنند.

در مناظره‌های برگزار شده انتخابات ریاست جمهوری آیا خاطره‌ای دارید و بحثی بین شما و آقای رییسی رخ داد؟

ایشان بعد از آن مناظره گفتند که توقع نداشتند که من چنین حرفی بزنم. این واکنش ایشان بسیار طبیعی بود. من هم در آن فضا که مناسب‌تر و موسع‌تر از زمان محدود وقت مناظره بود منطق حرفم را برای ایشان توضیح دادم و یادآوری کردم که این عرصه نیازمند برخورداری از توانمندی‌های علمی و اجرایی کافی است و ورود به این عرصه بدون این توانمندی ها منطقی و منصفانه نیست.

کار قوه مجریه کاری بس سنگین و توانفرساست
ابعاد اجرایی و مدیریتی قوه قضاییه در مقایسه با دولت در حد یک اداره کل است

فی‌البداهه به ذهنتان رسید یا اینکه قبلا روی آن کار کرده بودید؟

بنده هیچ حرفی را بدون مطالعه نمی زنم. ایشان الان متوجه شده اند که قوه قضاییه که ایشان قبلاً ریاست آن را عهده‌دار بودند از بعد وسعت کار اجرایی ، ضرورت شناخت امور، مدیریت کلان و تنظیم و اعمال هماهنگی در مدیریت سازمان ها و وزارتخانه ها و همینطور طراحی و تنظیم روابط پیچیده بین‌المللی، با قوه مجریه چقدر متفاوت است و کار قوه مجریه کاری بس سنگین و توانفرساست. شنیده‌ام که این سخن را در جلسات متعددی مطرح کرده است. شما این نکته را مدنظر قرار دهید که ابعاد اجرایی و مدیریتی قوه قضاییه در مقایسه با دولت در حد یک اداره کل است.

بازخورد خاصی در جامعه از بیان آن سخنان در مناظره‌های ریاست جمهوری از سطح جامعه دریافت کردید؟

من تصور نمی‌کردم که مردم اینقدر از بیان چنین جمله‌ای استقبال کنند. مردم صداقت در گفتار و کردار،صراحت کلام و شجاعت را دوست دارند و آن را ارج می‌نهند. من این حرف را با توجه به منطق و احساس مسئولیتم ناصحانه و مشفقانه مطرح کردم تا در این مورد اتمام حجت کرده باشم.

با توجه به اینکه مسئولیت اجرایی داشته اید آیا بعد از اینکه ایشان رییس جمهور شدند شما را تحت فشار قرار ندادند؟ یا اینکه بخواهند با شما برخوردی کنند؟

خوشبختانه من از ابتدای دوران احمدی نژاد یعنی از 1384 به اینطرف جایی مسئولیت دولتی ندارم. فقط، در دولت دوم آقای روحانی که مشکل آب اصفهان حاد شده بود، بنده را به عنوان استاندار اصفهان منصوب کردند که بعد از یک سال با تغییر قانون بازنشستگی از آنجا خداحافظی کردم .

یعنی تسویه حسابی انجام نشد؟

حسابی نبوده که بخواهد تسویه بشود.

حضور در انتخابات تصمیم خودم بود
از مهر 1397 کار مطالعاتی را شروع کردم

اینکه شما تصمیم به حضور در انتخابات گرفتید آیا تصمیمی شخصی بود یا بنا بر توصیه برخی از افراد وارد این حوزه شدید؟

تصمیم خودم بود و قریب به سه سال روی آن کار و مطالعه جمعی کرده بودم.

از مهر 1397 وقتی از استانداری اصفهان فارغ شدم کار مطالعاتی را شروع کردم. در این فرصت دو سال و نیم مطالعه گسترده‌ای را انجام دادم. البته تجربه حضور در انتخابات 1384 به من خیلی کمک کرد. از افرادی کمک گرفتم که با دیدگاه ها و برنامه‌های کاربردی من برای حکمرانی مطلوب آشنا بودند و برای برون رفت از وضعیت موجود متکی بر الگوهای انتخاب شده توسط بنده راه‌حل‌های عملیاتی طراحی می‌کردند.

در این رابطه در انتهای مسیر مطالعات عمیق و وسیعی که از سال 1384 به اینطرف داشتم الگوی حکمرانی«اقتصاد اجتماعی» را که الگوی به کار گرفته در کشورهای عضو اتحادیه اروپا هست را مناسب وضعیت امروز کشور تشخیص داده و انتخاب کرده بودم، همان الگویی که آلمان با جمعیت هشتاد و اندی میلیون نفر یعنی عیناً برابر جمعیت ایران را تبدیل به کشوری کرده است که با صادرات سالانه بیش از 1600 میلیارد یورو چندین سال است که مقام اول در صادرات در دنیا را دارد.

بر اساس این الگو که در مطالعات تطبیقی بر پایه عدد و رقم‌ها و واقعیت‌های کشور ما تنظیم شده بود، و حاصل کار، تامین عدالت اجتماعی، توسعه متوازن و پایدار، رشد اقتصادی و علمی، زندگی شرافتمندانه، آسایش و آرامش برای ایرانیان بود که از طریق علم، دانایی، کار آمدی و مهارت مدیریتی بدست می‌آمد.

در تنظیم و تدوین برنامه حکمرانی تمام مراحل بررسی‌ها، تطبیق شرایط، طراحی استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی و نیز شیوه‌های اجرایی آنها مستلزم دانش لازم و نگاه علمی شخص کاندیدا و گروههای همکار وی است. وگرنه با شعار داشتن برنامه چند هزار صفحه‌ای و دادن وعده‌های فریبنده خیالی بدون محاسبه و اعلام به خط کردن اقتصاددان‌ها، شاید بتوان در قالب یک انتخابات مهندسی شده رای آورد ولی نتیجه همان می‌شود که می‌بینیم، یک نفر منتخب و سه نفر مدعی که همراه هم خود را در مقابل دوربین، برترین ممکن معرفی می‌کردند چگونه دست در دست هم ظرف کمتر از یکسال اوضاع را دهها برابر خراب‌تر کردند.

من برای اجرای یک برنامه مطالعه شده تصمیم به حضور در انتخابات گرفتم. این برنامه‌ریزی از نگاه بلندمدت و استراتژیک سرچشمه گرفته بود که براین اساس تلاش داشت تا اهداف کلان را محقق کند. در چارچوب چنین برنامه استراتژیکی تمام کارها برنامه‌ریزی شده است. به همین دلیل معنا ندارد که رفتاری خارج از این چارچوب رخ بدهد.

وجود برنامه‌ استراتژیک کمک می‌کند که شما اجازه نداشته باشید که یک روز از دیوار سفارت خانه آل‌سعود بالا بروید و یک روز آشتی با آن را دستاورد بنامید یا اینکه مرتب بخشنامه‌های صادرات را تغییر دهید. هر اقدامی باید با توجه به نگاه بلندمدت و استراتژیک صورت بگیرد.

من به خاطر دارم که آقای خاتمی در پاسخ به سوالم که من نسبتی با سازمان ورزش ندارم و به چه دلیل بنده را برای مدیریت این سازمان بر می‌گزینید، گفتند که تو نگاه بلندمدت داری و ورزش کشور نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است.

من از بدو ورود به سازمان ورزش برنامه بلند‌مدتی را برای بیست سال آینده به کمک مشاوران و متخصصان طراحی کردم که اولویت کار در حوز‌های مختلف، چگونگی تامین و مصرف منابع، زمینه‌های توسعه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، آموزش‌های مدیریتی و مشارکت سایر دستگاهها و… را تعیین می‌کرد. حتی آمایش سرزمینی در مورد قابلیت‌های ورزشی را مورد بررسی قرار می‌داد سند جامع ورزش کشور، همسان و همطراز سند جامع ورزش کشورهای پیشرفته‌ای چون استرالیا و کانادا نوشته شد و مبنای توسعه پایدار ورزش کشور شد و هنوز با گذشت بیش از 20 سال قوی‌ترین و علمی‌ترین سند برنامه‌ریزی شده و هدفمند در ورزش کشور است.

یعنی تصمیم‌گیری‌ها باید منطبق بر سند توسعه باشد؟

نه، لزوماً سند توسعه، بلکه تصمیم‌گیری‌ها باید بر اساس برنامه جامع توسعه کشور، شامل برنامه‌های توسعه اقتصادی و سیاسی و فرهنگی ابتدا لازم است تا یک سند استراتژیک تدوین شده و در نهایت ذیل آن سند توسعه بخشی تدوین شود که دقیقا مشخص می‌کند که قرار است از منظر توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به چه نقطه‌ای دست پیدا کنید و ملزومات آن چیست و طبعاً باید ملتزم به آن بود. اگر شما اقتصاد بازار آزاد را انتخاب کردید دیگر حق ندارید که FATF را قبول نکنید. وقتی پروتکل‌های اقتصادی و سیاسی بین‌الملل را قبول کردید باید به ابزار و لوازم آن احترام بگذارید. به همین دلیل این ادعا را دارم که در بین کاندیداها تنها کاندیدایی بودم که از برنامه استراتژیک برخوردار بودم.

هیچ کدام از کاندیداها الگویی برای اداره کشور نداشتند. هر کشوری برای دستیابی به توسعه نیازمند تدوین برنامه استراتژیک و پایبندی به آن است. این نکته را مدنظر قرار دهید که آلمان ورشکسته و شکست خورده جنگ جهانی دوم به کمک برنامه توسعه محور توانست بیشترین رقم صادرات در جهان را با سالانه 1600 میلیارد یورو به خود اختصاص دهد و در سکوی نخست بایستد. این در حالی است که ایران به عنوان کشوری که همواره به دنبال قطع وابستگی از فروش نفت بود متاسفانه امروز به جایی رسیده است که اگر بتواند به روشهای قانونی و غیرقانونی، نفت خودش را بفروشد، در نهایت می‌تواند 30 الی 40 میلیارد دلار از فروش نفت و همین مقدار هم از فراورده های نفتی و یا سایر کالاها صادرات و درآمد داشته باشد.

الگوی دقیق شما چیست؟

اگرچه این مصاحبه جای بازکردن و توضیح یک الگوی حکمرانی را ندارد، لیکن در چند جمله کوتاه عرض می‌کنم، الگوی حکمرانی مورد نظر بنده الگوی حکمرانی « اقتصاد اجتماعی » “social Market Economy” است در این الگو کارآفرینی و استعدادهای جامعه به همراه قدرت ریسک، میزان دانایی و تحرک انسانها در فضایی بدون رانت ( اعم از رانت‌های اقتصادی اطلاعاتی و…) به طور کاملاً دقیق و رقابتی به میدان می‌آید و تبدیل به تولید ارزش‌های اقتصادی می‌شود و دولت با دریافت مالیات متناسب موظف به تامین حداقلی رفاه مردم در زمینه‌های بهداشت، تحصیل، درمان و معیشت مردم بوده و تامین فرصت‌های شغلی یکی از روش‌های حمایت اجتماعی مردم از سوی دولت است .

در این الگو انگیزه‌های رشد برای همه مردم در فضایی بدون تبعیض و رانت و مافیا فراهم است و زمینه فعالیت‌های عادی زندگی مردم با درصد بالایی از اطمینان حمایت از سوی دولت فراهم شده است. پایه این تفکر و الگو همان «دولت رفاه» (Welfare State) است که از نزدیک به ۸ دهه به این طرف به شکل قوی در کشورهای اسکاندیناوی و به شکل تعدیل شده در اغلب کشورهای اروپایی به کارگرفته شد؛ لیکن در جهت ایجاد انگیزه بیشتر برای مردم جهت فعالیت بیشتر و نیز مشارکت دادن بیشتر بخش خصوصی در ارائه خدمات عمومی از قبیل بیمه‌ها و تامین اجتماعی از حدود ۱۵ سال پیش به این طرف الگوی تکامل یافته تحت عنوان «اقتصاد اجتماعی» در اروپا جایگزین شد و در نشست‌های علمی بین‌المللی این الگو به عنوان الگوی برتر به کشورهای عضو اتحادیه اروپا توصیه شد. نمونه بسیار موفق این الگو امروز در آلمان و در مراتب بعدی در سایر کشورهای اتحادیه اروپا و به ویژه در کشورهای اسکاندیناوی به اجرا درآمده است.

برنامه ای برای حضور در انتخابات 1404 ندارم

برای 1404 برنامه ای برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ندارید!

خیر

در انتخابات 1400 در فرایند تایید صلاحیت با شما مذاکره ای صورت نگرفت؟

خیر

یعنی به شما مراجعه نکردند و در این مورد جلسه برگزار نکردند؟

خیر

البته برخی معتقدند که حضور یکی از بستگان شما در مراکز مهم کشور در تایید صلاحیت موثر بوده است؟

اشتباه می‌کنند.

شما در سخنان خود به سند چشم انداز اشاره کردید الان 18 سال از تصویب این سند گذشته و قرار است که دو سال دیگر ایران در همه حوزه ها شاگرد اول منطقه بشود. فکر می کنید سند چشم اندازی که نوشته شده است از تخیلات سرچشمه گرفته یا اینکه فقط چیزی نوشته شده اما ابزار آن فراهم نشده است؟

به نظر من طراحی سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور از استانداردهای لازم استنادات و پایه‌های علمی قوی، برای طراحی یک برنامه استراتژیک برخوردار نبود و برنامه‌ای که در طراحی آن وضعیت موجود به خوبی شناخته نشده و مد نظر قرار نگرفته و اهداف برنامه هم خیال‌پردازانه و بدون هیچ بررسی تطبیقی و مقایسه‌ای تعیین شده باشند، بیشتر به یک آرزو‌نامه شبیه است تا برنامه و سند بلند‌مدت و به همین دلیل هم نتیجه همانی می‌توانست بشود که شده است. از سوی دیگر سند چشم‌انداز به عنوان سند بالادستی باید مبنای طراحی برنامه‌های ۵ ساله قرار می‌گرفت که هرگز چنین نشد و خود برنامه‌های ۵ ساله هم به صورت تلفیقی از آرزوها مشتمل بر نازل‌ترین احکام برنامه‌ای که معمولاً در قوانین بودجه‌های سنواتی می‌آیند تنظیم شدند.

مع‌الاسف حتی همین برنامه‌های غیر‌استاندارد هم مبنای تنظیم لوایح قانونی بودجه‌های سنواتی که سند پایین‌دستی آن است، قرار داده نشدند اگر به بی‌انصافی متهم نشوم و صادقانه نظرات کارشناسی خود را اعلام کنم باید بگویم قوانین بودجه سنواتی هم در قالب مجموعه احکامی تنظیم شدند که روزمرگی سالانه در آنها کاملاً مشهود بود و عملاً به جای برنامه، کتابچه توزیع پول و رانت سالانه بودند.

این‌ها که گفته شد ضعف تدوین تنظیم و تصویب بود در عمل و اجرا هم موانع متعددی از جمله چگونگی رابطه با دنیا، پذیرش قوانین و پیمان‌های بین‌المللی از جمله FATF اصرار بر خصومت با عده‌ای از کشورها و گرایش محاسبه نشده به عده‌ای دیگر از کشورهای دنیا و صدها مطلب دیگر که می‌تواند اصل و چهارچوب هر برنامه‌ای را تحت تاثیر قرار دهد در سر راه کشور پیدا شدند که عملاً قضاوت امروز شما در خصوص سند چشم‌انداز را شکل می‌دهند.